به گزارش سرویس کتابخانه «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ همیشه هر کدام از ما می‌خواهیم در شغلی که داریم، به عنوان فردی حرفه‌ای شناخته شویم؛ اما می‌دانیم اگر فردی بخواهد در شغل خود به عنوان حرفه‌ای و خبره مطرح شود، لازم است شرایطی را رعایت کند و مهارت‌هایی را کسب نماید. یک معلم هم برای اینکه به عنوان معلم حرفه‌ای در جامعه معلمان و سیستم آموزش و پروش مطرح شود، بایستی ویژگی‌هایی را در خود ایجاد کند و آنها را پرورش دهد. رفتارها و اندیشه‌هایی که به مرور زمان و با تکرار و تمرین به عادت تبدیل می شوند و یک معلم را در مسیر حرفه‌ای شدن، به جلو هدایت می‌کنند.
معلم حرفه ای کیست ؟
معلم حرفه ای، کسی است که دانش و تجربه ی کافی دارد و روش تدریس نیز می داند ؛ یعنی اینکه می داند چه روش ها و فنونی را در کجا و چگونه به کار گیرد تاکلاس کارآمد و اثر بخشی داشته باشد. معلمانی که هر سه ویژگی دانش ، تجربه و روش را توأمان دارا باشند ، معلم حرفه ای قلمداد می شوند.
برای اینکه یک معلم حرفه ای باشیم، بایستی ویژگی‌های خاصی هم داشته‌باشیم. برخی از این ویژگی‌ها موروثی هستند، ولی بسیاری از آنها اکتسابی بوده و بایستی با آموزش، تمرین، تلاش و تجربه حاصل شوند. ویژگی‌های موروثی، بیشتر، خصوصیات فیزیکی را شامل می‌شوند؛ اما ویژگی‌های اکتسابی آنهایی هستند که هر معلمی می‌تواند آنها را کسب کند.
به طور خلاصه معلم حرفه ای، به معلمی اطلاق می‌شود که سه ویژگی دانش، تجربه و روش را با خود همراه داشته باشد. برای اینکه خصوصیات یک معلم حرفه ای را بهتر بشناسیم، بایستی در مورد این ویژگی‌ها، بیشتر بدانیم. منابعی که در ادامه معرفی می‌شود، راهنمایی است در جهت تقویت مهارت هایی که سبب حرفه ای تر شدن معلمان آینده می شود.
با این منابع مهارت های تدریس را بروزرسانی کنید
دسته‌ی عظیمی از کتاب‌های این حوزه، مناسب معلمین پایه‌های تحصیلی گوناگون نوشته شده‌است. معلمان با خواندن این کتاب ها، سبک‌های تدریس نوین، روشهای موثر در تدریس، مهارتهای قبل تدریس، ارزش و اهمیت شغل شریف معلمی، الگوی تدریس، مهارتهای تدریس آنلاین و نهایتاً ده‌ها مطلب مهم دیگر را فرا می‌گیرند.
درحالی که بعضی از کتاب‌های این سبک، به صورت کلی تمام معلمان را مورد خطاب خود قرار می‌دهند، برخی دیگر هم به صورت تخصصی‌تر، تنها به توضیح مهارتهای تدریس در یک مقطع تحصیلی و یا یک درس خاص می‌پردازند؛ برای مثال، کتاب راهنمای روشهای آموزش در پیش دبستانی اثر محرم آقا زاده، نمونه‌ای مفید و با ارزش از کتاب آموزش ابتدایی برای آموزگاران زحمتکش این مقطع به حساب می‌آید.
اما بر خلاف تصور ابتدایی ما، کتاب‌های مهارتهای تدریس تنها به معلمان مدارس اختصاص ندارند؛ بلکه بسیاری از آثار این زمینه می‌توانند برای گروه‌های متنوعی از مردم، مانند اساتید دانشگاه‌ها، پدر و مادرانی که در خانه به فرزندشان کمک درسی می‌کنند، روانشناسان کودک و چندین و چند نمونه‌ی دیگر، بسیار مفید واقع شوند. در ادامه به معرفی کتاب هایی پرداخته شده است که مطالعه این منابع سبب تقویت مهارت هایی همچون خلاقیت در تدریس و انواع سبک های تدریس و... می شود.
*کتاب سنجش در کلاس درس
نویسنده: دبلیو. جیمز پاپهام
کتاب سنجش در کلاس درس نوشته‌ی دبلیو. جیمز پاپهام، به شما نشان می‌دهد که چگونه معلمان می‌توانند از آزمون‌های کلاسی برای اثربخشی تدریس خود استفاده کنند و میزان یادگیری دانش‌آموزان را به‌نحو چشمگیری افزایش دهند. این کتاب اثری جامع برای چگونگی طراحی سؤالات است که شامل راهنمای کامل پوشه‌ی کار و نحوه‌ی ارزشیابی کیفی توصیفی نیز می‌شود.
*کتاب درمان اختلالات یادگیری
نویسنده: علی نعمتی فرد
کتاب درمان اختلالات یادگیری نوشته‌ی علی نعمتی‌فرد، ضمن مرور مشکل اختلال یادگیری در کودکان و دانش‌آموزان، شیوه‌ی درمانی مدرنی برای آن پیشنهاد می‌دهد و کارایی آن را بررسی می‌کند. این کتاب پژوهشی تلاش دارد این فرضیه را به اثبات برساند که با آموزش فرآیندهای خودنظارتی و خودتعلیمی به دانش‌آموز، او خود می‌تواند اختلالاتش را کنترل کند و شرایطش یادگیری‌اش را بهبود دهد.
*کتاب راهنمای تدریس (الگوها، روش‌ها و مهارتهای تدریس)
نویسنده: سید حشمت الله مرتضوی زاده
کتاب راهنمای تدریس (الگوها، روش‌ها و مهارتهای تدریس) نوشته‌ی سید حشمت الله مرتضوی زاده، شیوه‌های متفاوتی از تدریس را مورد بررسی قرار می‌دهد که برای معلمان مقاطع مختلف، کاربرد عملی بیش‌تری دارند. تدریس در تمامی نظام‌های آموزشی یکی از وظایف اصلی معلمان بوده و همین امر سبب شده تا مسئولیت آنها برای به کارگیری اصول، روش‌ها و الگوها در این زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد.
*کتاب راهنمای روشهای آموزش در پیش دبستانی
نویسنده: افسانه سنه
کتاب راهنمای روشهای آموزش در پیش دبستانی نوشته‌ی محرم آقازاده و افسانه سنه، برترین روش‌هایی را که یک مربی می‌تواند برای شورآفرینی بیشتر در کودکان برای آموختن و جست‌و‌جو به کار گیرد را ارائه می‌دهد. کودکان با عشق و عطش یادگیری وارد مراکز آموزش پیش دبستانی می‌شوند. به ویژه، وقتی آنان تجارب یادگیری طراحی شده را برانگیزنده و کاربردی می‌یابند به طور سیری‌ناپذیری در جذب و کاربست دانش می‌کوشند.
این دو کتاب ویژه معلمان ایرانی است
"کتاب خلاقیت و روشهای آموزش آن" یک کتاب برای معلمان ایرانی است که توسط دکتر علیرضا عصاره و علی راهبر نگارش شده است. بحث خلاقیت در امر آموزش، موضوعی چالش‌برانگیز است. درحالی‌که بسیاری در گذشته آن را ذاتی می‌دانستند؛ اما امروزه باور غالب این است که نه‌تنها می‌توان آن تقویت کرد؛ بلکه اساسا روش‌هایی نیز برای آموزش آن وجود دارد.
نکته‌ی مثبت این کتاب نیز این است که توسط نویسندگان ایرانی و مناسب فرهنگ و چالش‌های آموزشی کشور ما نگارش یافته است. مخاطب این کتاب روش تدریس ، علاوه بر مدرسان، می‌توانند دانشجویان تربیت‌معلمی، مشاوران، برنامه‌ریزان درسی و مدیران موسسات آموزشی نیز باشند. کتاب خلاقیت و روشهای آموزش آن توسط دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی در ۱۷۰ صفحه و در سال ۱۳۹۹ منتشر شده و یکی از جدیدترین کتاب‌های حوزه‌ی آموزش محسوب می‌شود.
*کتاب تدریس نوین در ایران
خواندن کتابی که مخصوص محیط‌های آموزشی ایرانی و با چالش‌های آموزشی و فرهنگی خاص کشور ما نوشته شده برای هر معلم ایرانی یک ضرورت است. یکی از مفیدترین و جدیدترین این کتاب‌ها کتاب «تدریس نوین در ایران» است. این کتاب برای معلمان و توسط فریبا هاشم‌زاده و مژگان ترابی خراجی نگارش و در سال ۱۳۹۷ منتشر شده است.
موضوع اصلی این کتاب این است که چطور جهانی‌شدن آموزش، این عرصه را در کشور ما نیز تحت تاثیر قرار داده است. به‌خصوص مسئله‌ی ارتباطات و امکانات و چالش‌هایی که تکنولوژی‌های ارتباطی به وجود آورده‌اند و تاثیرشان بر آموزش در کشور ما موضوع این کتاب هستند. نویسندگان، این ایده را مطرح می‌کنند که چطور آموزش‌وپرورش رسمی، دیگر تنها منبع و مرجع آموزش نیست و دانش‌آموزان گاهی حتی از تبلیغات بیشتر می‌آموزند. دراین‌بین و باوجود منابع متعدد آموزشی، آینده‌ی فرد جوینده‌ی آموزش، تحت تاثیر قرار می‌گیرد. چالش‌هایی از این قبیل و روشهای برخورد با آنها از موضوعات این کتاب برای معلمان هستند. کتاب «تدریس نوین در ایران» یک کتاب ۹۰ صفحه‌ای با نسخه‌ی الکترونیک است که توسط انتشارات شهبازی منتشر شده است.
فوت وفن های خلاقیت در تدریس
اگر به دنبال یک کتاب روش تدریس مفصل و جامع هستید، «روشهای تدریس نوین» احتمالا می‌تواند شما را راضی کند. این کتاب در دو جلد تدوین یافته است. حجم جلد اول، ۵۲۶ و حجم جلد دوم، ۵۳۶ صفحه است. این کتاب، یکی از پرفروش‌ترین‌ها در سطح جهانی نیز محسوب می‌شود. نویسندگان کتاب، اولیور کاوگلیولی (Oliver Caviglioli) و تام شرینگتون (Tom Sherrington) هستند که هر دو از نظریه‌پردازان صاحب‌نام امر آموزش محسوب می‌شوند.
از ویژگی‌های مثبت این کتاب، تصاویر جذاب آن برای هریک از تکنیک‌های آموزشی هستند که خواندن آن را دل‌پذیرتر می‌کنند. این کتاب برای معلمان در تمامی رده‌ها نوشته و هدفش آشنا کردن آنها با روشهای خلاقانه تدریس با توجه به اصول روانشناسی مخاطب، آموزش پویا، به‌کارگیری تکنولوژی، حل مسئله‌ی خلاقانه و موضوعاتی ازاین‌دست است.
*کتاب ۱۰۰ نکته تدریس از زبان پنی ار
پنی ار (Penny Ur)، فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی ارشد رشته‌ی هنر از دانشگاه آکسفورد و کارشناسی ارشد آموزش زبان انگلیسی از دانشگاه ریدینگ (Reading) است. او در دانشگاه‌های مختلف دنیا نیز تدریس کرده و موفق به کسب جوایزی در زمینه‌ی آموزش زبان انگلیسی از موسسات معتبر در بریتانیا نیز شده است. عنوان اصلی این کتاب، Penny Ur’s ۱۰۰ Teaching Tips است که در سال ۲۰۱۶، توسط انتشارات کمبریج منتشر شده است.
خانم ار، در این کتاب، ۱۰۰ نکته‌ی خود را در قالب ۱۹ موضوع مطرح می‌کند که مباحثی مانند نحوه‌ی استفاده از کتاب درسی و ورک‌بوک، روشهای طراحی آزمون، روشهای تصحیح خطای دانش‌آموزان، نکات آموزش گرامر، ایده‌هایی برای استفاده از بازی و روشهای خلاقانه آموزش چهار مهارت اصلی را پوشش می‌دهند. کتاب حاضر را می‌توان یک کتاب روش تدریس زبان انگلیسی دانست که در بسیاری از کشورهای دنیا تست شده است.
متن کتاب «۱۰۰ نکته آموزشی از زبان پنی ار» ساده و روان بوده و برای دانشجویان رشته‌ی آموزش زبان انگلیسی نیز مناسب است. پنی ار خود می‌گوید که این کتاب، حاصل چهل سال سابقه‌ی تدریس اوست و آن را به معلمان زبان انگلیسی تازه‌کار نیز توصیه می‌کند.
*کتاب آنچه معلمان در مورد روش تدریس باید بدانند
کتاب what teachers need to know about teaching metho نوشته‌ی پیتر وست‌وود (Peter Westwood) یک کتاب روش تدریس معروف و پرفروش در دنیاست. این کتاب که تمرکزش بر اثرگذاری انواع روشهای تدریس است در سال ۲۰۰۸ به‌صورت بین‌المللی و در سال ۱۳۹۷ توسط نشر رمز با ترجمه‌ی صمد غلامی در کشور ما منتشر شده است. حجم کتاب نیز ۹۲ صفحه بوده و نسخه‌ی الکترونیکی آن نیز در دسترس است.
پتر وست‌وود در این کتاب روش تدریس ابتدا نظریه‌های مختلف تدریس را به همراه اصول و روش‌هایشان معرفی و مرور می‌کند. در ادامه به تعریف نقش معلم در آموزش و یادگیری پرداخته و آخرین تحقیقات انجام‌شده در این خصوص تا سال انتشار کتاب را گردآوری و شرح می‌دهد. معرفی منابع گسترده‌تر برای مطالعه‌ی هریک از نظریه‌ها و موضوعات مطرح‌شده از نکات مثبت این کتاب برای معلمان است.
آقای وست‌وود خود یک مدرس باسابقه‌ی بریتانیایی در مقاطع مختلف از مدارس ابتدایی تا دانشگاه است که سابقه‌ی تدریس در انگلستان، استرالیا و دانشگاه هنگ‌کنگ را دارد. او بیش از ۱۵۰ مقاله و کتاب در زمینه‌ی آموزش منتشر کرده ویکی از افراد تاثیرگذار در دنیا در این حوزه محسوب می‌شود.
راهکاری برای علوم پر غصه‌ی انسانی!
اگر معتقدید علوم انسانی فقط سلسله‌ای از مباحث تئوری و غیرکاربردی است، با خواندن کتاب حاضر تصور شما کاملاً دگرگون خواهد شد.
"کتاب روش تدریس علوم انسانی: سبک‌های یادگیری" به نویسندگی احمد پورقاسم شادهی والهام شمسی به سراغ دروس و رشته‌های علوم انسانی رفته‌اند تا با ارائه‌ی راهکارهای علمی و سنجیده، این علوم را از نظر کاربردی به علوم تجربی نزدیک کنند.
بر کسی پوشیده نیست که در بین آمار و ارقام های ملی و بین المللی ، ایران جایگاه خوبی در سرانه مطالعه ندارد و این می تواند علاوه بر خسران‌هایی که در فرایندهای آموزشی و فرهنگی دارد، جامعه را از مسیر توسعه و تعالی خود دور نگه دارد. خالی از لطف نیست که همراه با سیاست حذف مشق شب در آموزش و پرورش و روی آوردن به تکالیف مهارت‌محور، برنامه‌ریزان و سیاستگذاران نظام تعلیم و تربیت، افزایش ساعات مطالعه دانش آموزان از همان دورایی ابتدایی تحصیل را مدیریت کنند و در کنار تکالیف مهارت‌محور، تکلیف کتاب‌خوانی را اشاعه دهند. بی‌گمان تاثیری که کتاب‌خوانی بر افزایش مهارتهای گفتاری و نوشتاری دانش‌آموزان می‌گذارد تکمیل‌کننده مطلوبی برای سایر تکالیف مهارتی خواهد بود.
پایان
